Yaşlandıqca dəri təzyiq altında uzanır, büzülür və deformasiyaya uğrayır - Binghamton Universitetində aparılan araşdırmaya görə qırışlar belə əmələ gəlir.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, ilk dəfə edilən təcrübənin nəticələri “Journal of Mechanical Behavior of Biomedical Materials” jurnalında dərc olunub.
Alimlər insan dərisi nümunələrini araşdıraraq, yaşla dərinin qırışlara daha çox meylli olduğunu aşkar ediblər. Bu dəyişiklik təkcə bioloji proseslərə deyil, həm də fiziki proseslərə əsaslanır. Sevimli köynəyinizi təsəvvür edin. Uzun illər geyindikdən sonra müxtəlif yerlərdə uzanır. Eyni şey dəri ilə olur.
Biotibbi mühəndis Qay Herman deyir: "Bu, artıq sadəcə bir nəzəriyyə deyil. İndi qocalmanın fiziki mexanizmi ilə bağlı aydın eksperimental sübutlarımız var".
Dərinin qocalmasının səbəbləri kimi bir çox müxtəlif amillər təklif edilmişdir - məsələn, genetika, patoloji vəziyyətlər və günəş işığının zədələnməsi. Kompüter modelləşdirməsindən istifadə edilən əvvəlki tədqiqatlar kollagen və elastin ehtiva edən və struktur dəstəyi təmin edən dermal təbəqənin mexaniki xüsusiyyətlərində və strukturunda yaşla baş verən dəyişiklikləri göstərmişdir. Lakin indiyədək bu məlumatlar eksperimental olaraq təsdiqlənməyib.
Herman bu araşdırmanı həyatının məqsədlərindən biri hesab edir - dəri mexanikasının "Müqəddəs Grail"indən başqa heç nə yoxdur. Kosmetika sənayesi o qədər çox müxtəlif qocalma əleyhinə məhsullar istehsal edir ki, hansının işlədiyini və hansının axmaq ola biləcəyini anlamaq həqiqətən çətindir.
O və həmkarları 16-91 yaş arası insanların dərisinin kiçik zolaqlarını uzatmaq üçün aşağı yüklü gərginlikölçənlə silahlanıb, dəridəki təbii gərginliyi simulyasiya ediblər. Onlar müəyyən ediblər ki, dəri bir istiqamətə uzananda digər tərəfə daralır. Amma yaşla bu daralma artır və bu da qırışların yaranmasına səbəb olur.
"Məsələn, saqqız parçasını uzatsanız, o, üfüqi olaraq genişlənəcək, lakin eyni zamanda digər istiqamətdə daralacaq - daha incələşəcək. Eyni şey dəri ilə də baş verir", - Herman müqayisə edir.
- Yaşla bu daralma artır. Və dəri çox sıxılırsa, deformasiyaya uğrayır. Qırışlar belə əmələ gəlir”.
Mühəndis deyir ki, gənclik dövründə dəri müəyyən mexaniki xüsusiyyətlərə malikdir, lakin yaşla onlar dəyişir və daha az dayanıqlı olurlar.
“Bəzi proseslər pozulur və belə çıxır ki, dəri daha çox yana doğru uzanmağa başlayır ki, bu da qırışların yaranmasına səbəb olur.
Səbəb isə dərinin əvvəlcə gərginlikdən azad olmamasıdır - artıq bir az dartılıb. Yəni dəridə qırışların əmələ gəlməsinin hərəkətverici qüvvəsinə çevrilən daxili qüvvələr var”, - o davam edir.
Uzun müddət günəşə məruz qalma nəticəsində yaranan erkən qocalma dəridə təbii yaşlanma ilə eyni təsirə malik ola bilər.
Tədqiqat dərinin qocalması nəzəriyyəsini fərziyyə sahəsindən sübuta əsaslanan elm sahəsinə aparır ki, bu da daha təsirli yaşlanma əleyhinə məhsulların hazırlanmasına kömək edə bilər.