Avstraliya və Amerika okeanoloqları qədim dəniz süngərlərinin tədqiqi nəticəsində ilk kimyəvi sübut əldə ediblər ki, 1860-cı illərin ortalarından bəri Yer kürəsində orta temperatur 1,7 dərəcə Selsi artıb ki, bu da BMT ekspertlərinin hazırkı hesablamalarından nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksəkdir.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, alimlərin tapıntıları Nature Climate Change jurnalında dərc olunub.
"Aldığımız təxminlər İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Panelin bu yaxınlarda əldə etdiyi dəyərlərdən demək olar ki, yarım dərəcə yüksəkdir. Bu, çox böyük həddən artıqdır və bu, bizim 2010-2012-ci ildə çoxdan 1,5-i keçdiyimizi göstərir.
Professor MakKullok və digər alimlər Karib dənizinin dibində dayaz ərazilərdə rast gəlinən "Ceratoporella nicholsoni" növünün uzunömürlü süngərlərinin əhəngli qabıqlarını tədqiq edərkən bu qənaətə gəliblər. Alimlər qeyd etdilər ki, bu mineral "qabığın" müxtəlif təbəqələrində stronsiumun nisbəti süngərlərin böyüdüyü temperaturdan çox asılıdır.
Bu ideya əsasında alimlər Puerto-Riko və Santa-Kruz adalarının sahillərində qədim və nisbətən müasir süngər nümunələrini toplayıb, onların yaşını təyin ediblər və əhəngli qabıqların müxtəlif təbəqələrində stronsiumun nisbətini ölçüblər. Bu, Karib dənizində temperaturun 1700-cü ildən 2020-ci ilə qədər necə dəyişdiyini öyrənməyə, eyni zamanda Yer kürəsində orta temperaturu müəyyən etməyə imkan verdi.
Tədqiqatçıların apardıqları təhlillər gözlənilmədən göstərdi ki, hazırda Yer kürəsində orta temperatur 19-cu əsrin ortaları ilə müqayisədə 1,7-1,71 dərəcə yüksəkdir ki, bu da BMT ekspertlərinin beynəlxalq iqlim sazişlərinə daxil edilmiş təxminlərindən təxminən yarım dərəcə yüksəkdir. Bu artımın təxminən 0,3 dərəcəsi 1860-1900-cü illər arasında, eyni miqdar 20-ci əsrin birinci yarısında, qalan 1,1 dərəcə isə ötən əsrin sonu və 21-ci əsrin əvvəllərində baş verib.
Qlobal istiləşmə haqqında
Demək olar ki, bütün iqlimşünaslar qlobal istiləşmənin mövcud olduğuna və yüksələn temperaturun Selsi üzrə 1,5 dərəcəyə qədər saxlanıla bilməyəcəyi təqdirdə onun planetin simasını kökündən dəyişəcəyinə şübhə etmirlər. Bunu təkcə planetin iqliminin yüzlərlə kompüter modelləri deyil, həm də müxtəlif iqlim peykləri, quru meteoroloji stansiyaları və okean şamandıralarından istifadə etməklə əldə edilmiş minlərlə ölçmələr sübut edir.
Bu proses, alimlərin güman etdiyi kimi, Qrenlandiya və Arktika buzlaqlarının, eləcə də Antarktidanın ən həssas buz kütlələrinin əriməsi səbəbindən qlobal dəniz səviyyəsinin əhəmiyyətli dərəcədə artmasına səbəb olacaq. BMT-nin hazırkı proqnozlarına görə, istixana qazları emissiyaları indiki sürətlə artmağa davam edərsə, bu əsrin sonuna qədər dəniz səviyyəsi təxminən 30-50 sm artacaq.