Alimlər buzun niyə belə sürüşkən olduğuna dair çoxəsrlik nəzəriyyəni təkzib ediblər. Məlum olur ki, səbəb 19-cu əsrdən bəri inanıldığı kimi təzyiq və ya sürtünmə deyil, molekulyar səviyyədə mürəkkəb qarşılıqlı təsirlərdir.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, Saarland Universitetindən bir qrup tərəfindən Physical Review Letters-də dərc olunan yeni bir araşdırma, ənənəvi müdrikliyi alt-üst edir.
Professor Martin Müser izah edir: “Məlum oldu ki, nə təzyiq, nə də sürtünmə buz üzərində nazik maye təbəqənin əmələ gəlməsində böyük rol oynamır”.
Əvəzində əsas rolu molekulyar dipollar - qismən müsbət və mənfi yüklü sahələr yaradan molekulların struktur xüsusiyyətləri oynayır. Ayaqqabının dabanı buzla təmasda olduqda, ayaqqabı materialının dipolları buzun kristal qəfəsindəki su molekullarının dipolları ilə qarşılıqlı əlaqəyə girir. Bu qarşılıqlı təsir üst təbəqənin nizamlı strukturunu məhv edir, onu nizamsız bir maye filmə çevirir - sürüşməyə səbəb olan budur.
"Üç ölçüdə bu dipol-dipol qarşılıqlı təsirləri pozulur" deyir Müser, rəqabət edən qüvvələrin sistemin sabit vəziyyətə gəlməsinə mane olduğu vəziyyəti təsvir etmək üçün fizikadan bir termin istifadə edir.
Bu kəşf başqa bir ümumi inancı da təkzib edir: maye sürtkü yağının olmaması səbəbindən -40°C-dən aşağı temperaturda xizək sürmək mümkün deyil.
"Dipol qarşılıqlı təsirləri son dərəcə aşağı temperaturda davam edir. Buz-xizək interfeysində hələ də maye təbəqə əmələ gəlir" deyə alim izah edir.
Belə temperaturlarda bu film bal kimi özlü olur və üzərində xizək sürmək, həqiqətən də, demək olar ki, mümkün deyil – lakin o, mövcuddur. Buz üzərində sürüşənlər üçün sürüşməyə tam olaraq nəyin səbəb olmasının fərqi yoxdur - təzyiq və ya dipollar. Lakin elm üçün bu kəşf fundamental əhəmiyyət kəsb edir. O, nəinki çoxəsrlik yanlış təsəvvürü düzəldir, həm də bərk cisim fizikasının və səthin qarşılıqlı təsirlərinin öyrənilməsində yeni imkanlar açır.