Alzheimer xəstəliyinə tutulma riski 65 yaşından sonra hər beş ildən bir iki qat artır. Gözlənilən ömür uzunluğunun artması ilə qocalma 21-ci əsrin ən mühüm demoqrafik hadisələrindən birinə çevrilib. İnkişaf etmiş ölkələrdə orta ömrün 70-80 yaşa qədər artması Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən “bəşəriyyətin qələbəsi” kimi müəyyən edilsə də, bu, özü ilə bir çox problemləri də gətirə bilər. Ən çox görülən demans növü şübhəsiz Alzheimer xəstəliyidir.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, Yaxın Şərq Universiteti Xəstəxanası Nevrologiya Bölümü Mütəxəssisi Dr. Özləm Öndər günü-gündən artan Alzheimer xəstəliyi haqqında bilmək lazım olanları açıqlayıb. Demans termininin latınca ağıl mənasını verən “mens” sözünün qarşısına inkar şəkilçisi əlavə edilərək yaradıldığını xatırladan Özlem Önder, “Demans sonradan qazanılmış zehni funksiyaların itirilməsi mənasında istifadə olunur. Gündəlik həyat fəaliyyətlərini təsir edəcək dərəcədə şüurlu bir insanda intellektual və sosial qabiliyyətlərin məhvinə səbəb olan bir sindrom olaraq təyin olunan bu xəstəlikdən ən çox yayılanı Alzheimer xəstəliyidir”.
Demans hallarının yüzdə 50-70-in səbəbinin Alzheimer olduğunu söyləyən Dr. Önder, 65 yaşdan yuxarı fərdlərdə Alzheimer yayılmasının yüzdə 3 ilə 11 arasında, 85 yaşdan yuxarı şəxslərdə nisbətlərin 20-47 faizə çatdığını söylədi. Yaşlılıqda fiziki və psixoloji məhvə səbəb olan Alzheimer xəstəliyinin xəstəliyə bağlı ölümlər baxımından dördüncü yerdə olduğunu vurğulayan mütəxəssis əhalinin qocalması ilə Alzheimer xəstəliyinin görülmə nisbəti və xəstəliyin yükü getdikcə artacağını qeyd edib.
"Alzheimer xəstəliyi yalnız bilişsel funksiyaları təsir edən bir xəstəlik deyil, eyni zamanda davranış problemləri, gündəlik həyat fəaliyyətlərində qeyri-kafilik, motor funksiyalarda geriləmə, yuxu pozğunluqları və otonom sinir sisteminin təsirləndiyini göstərən bir çox klinikaları ehtiva edən bir xəstəlikdir" –o, vurğulayəb.
Alzheimerin ən çox görülən simptomları arasında son hadisələri və adları unutmaq, tapşırığı təkrarlamaq, bir şeyi yenidən söyləmək, qoyduğunuz əşyaları tapa bilməmək, alış-veriş zamanı itkin düşmək və ya ödəməkdə çətinlik çəkmək, yemək bişirərkən səhv etmək, bacardığınız sadə alətdən istifadə etməkdə çətinlik çəkmək daha əvvəl istifadə etmək, bilinən marşrutları qarışdırmaqdır.
“Ancaq arabir verilə biləcək səhv qərarlar, aylıq ödənişin bir neçə gün gecikməsi, zaman zaman əşyaların itirilməsi, adların unudulub eyni gündə xatırlanması kimi hallarda Alzheimer narahatlığı dərhal yaşanmamalı və nevroloqa müraciət edərək lazımi qiymətləndirmə və rəhbərlik alınmalıdır" - Özlem Önder qeyd edir.
Mütəxəssis qeyd edir ki, Alzheimer xəstəliyinin tezliyi 65 yaşından sonra hər 5 ildən bir iki qat artır. Genetik faktorlar da xəstəliyin riskini artırır. Ailənin birinci dərəcəli qohumunda Alzheimer xəstəliyinin olması riskin 10-30 faiz artdığını göstərir. O, siqaret və spirt istifadəsi, hipertoniya, diabet, hiperlipidemiya, serebrovaskulyar və miyokard infarktı kimi dəyişdirilə bilən risk faktorları kimi xəstəliklərin də Alzheimerin inkişafında böyük əhəmiyyət daşıdığını söyləyən doktor məşq kimi Alzheimer xəstəliyi riskini azalda bilər.
Özlem Önder zehni fəaliyyətin əhəmiyyətini də vurğuladı...