Yaddaşımız ən qiymətli sərvətimizdir. Yaşlandıqca dərimiz və orqanlarımız kimi beynimiz də qocalır və yaddaş qabiliyyəti azalır. Qocalıqda heç kimdən asılı olmamaq, unutqanlıq (demans), Alzheimer kimi xəstəliklərin pəncəsinə düşməmək üçün yaddaşımızı qorumalıyıq. Bəs yaddaşı güclü saxlamaq üçün nələrə diqqət etməliyik?
Ucnoqta.az xarici mətbuata istinadən xəbər verirki, yaddaşımızın qocalmasını ləngitmək və daha güclü yaddaşa sahib olmaq üçün ilk növbədə “düşmənlərimizi” çox yaxşı tanımalıyıq. Çünki həyat tərzinizdə dəyişiklik etməklə yaddaşınızın ən qatı düşmənlərinə qalib gəlmək mümkündür.
Bu qəddar düşmənlər kimlərdir?
-Xroniki xəstəliklər: (diabet, hipertoniya, ürək-damar xəstəlikləri və xərçəng kimi)
-Mineral və vitamin çatışmazlığı: (Omeqa 3, dəmir, vitamin D, B12, fol turşusu, maqnezium və sink çatışmazlığı)
- Sağlam olmayan yemək və həddindən artıq yemək
- Narahatlıq, narahatlıq və qorxu
-Yuxusuzluq
Xroniki stress, depressiya və mənfi düşüncə
-Təklik
-Alkoqol və siqaret istifadəsi
- Oturaq həyat
Yaddaşınızı gücləndirmək üçün əvvəlcə yemək vərdişlərinizi nəzərdən keçirməlisiniz. Çünki beynimiz üçün lazım olan vitamin və mineralları qəbul etmək, antioksidantlarla zəngin pəhriz yemək, beyin sağlamlığını qoruyan qidalardan istifadə etmək çox vacibdir.
Təbiətdə canlı rəngləri ilə seçilən bitkilər, meyvələr və tərəvəzlər ümumiyyətlə yüksək antioksidan tərkibə malikdir. Ancaq bənövşəyi və qara rəngli olanların xüsusi yeri var. Çünki bunlar beyin və yaddaş sağlamlığımız üçün çox böyük antioksidanlar ehtiva edir. Məsələn, qaragilə, qara tut, əncir, kələm, bənövşəyi kök, badımcan, qara üzüm, zeytun, gavalı, bənövşəyi kartof və kişmiş beyin sağlamlığımız üçün çox qiymətli qidalardandır. Çünki onlar hüceyrə qoruyucularıdır və yaddaş funksiyaları üçün çox yaxşıdırlar.
Fol turşusu və A və K vitaminləri ilə zəngin olan ispanaq, kələm, pazı, brokoli, rukkola, şüyüd və cəfəri kimi yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər yüksək antioksidan tərkibi ilə beyin sağlamlığını dəstəkləyir. C vitamini qaynağı və lif qaynağı olan yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər də iltihab əleyhinə xüsusiyyətləri ilə beyni zədələrdən qoruyur. Bir çox elmi araşdırmalar göstərir ki, C vitamini diqqət və yaddaş kimi beyin funksiyalarını yaxşılaşdırmağa kömək edir. Xüsusilə qocalma səbəbiylə görülən demansla mübarizədə ən təsirli vitamin elementi olaraq önə çıxır. Ancaq C vitaminini yalnız qidadan əldə etməklə bədənimizə kifayət qədər miqdarda C vitamini əldə etmək çox çətindir. Buna görə də bu çatışmazlığı xarici əlavələrlə düzəltmək lazımdır.
Beynin yaddaş funksiyalarının düzgün işləməsi üçün vacib vitaminlərdən biri də D vitaminidir. Tədqiqatlar göstərib ki, D vitamini səviyyəsi aşağı olan insanlarda Alzheimer və digər demens növləri daha çox inkişaf edir. Buna görə də, kifayət qədər miqdarda D vitamini olduğundan əmin olun. D vitamininin əsas mənbəyi günəş olsa da, bəzi qidalar və əlavələr vasitəsilə də əldə edilə bilər.
B12 çatışmazlığına da diqqət yetirməlisiniz. Çünki B12 vitamini yaddaşın gücləndirilməsində və öyrənmə qabiliyyətinin artırılmasında mühüm rol oynayır. İstiridyə, hamsi, ton balığı, karides, alabalıq, qızılbalıq və sardina, qırmızı ət, toyuq, yumurta, qatıq və pendir kimi dəniz məhsulları B12-ni təbii yolla ala biləcəyiniz qidalardır.
Güclü yaddaşın əvəzsiz elementlərindən biri kifayət qədər omeqa 3 almaqdır. Bunun üçün pəhrizinizə hamsi, qızılbalıq, sardina və tuna və dəniz məhsulları əlavə edin. Həmçinin omeqa 3 ilə zəngin olan yumurta, qoz, kətan toxumu, semizotu və çia istehlak etməyə diqqət edin.
