Himalay dağları niyə bu qədər yüksəkdir?

09:04 - 5 Sentyabr 2025 - MARAQLI

Himalay dağlarının altında unikal “qabıq-mantiya-qabıq” strukturu aşkar edilmişdir.

Ucnoqta.az xəbər verir ki, fransız geoloqu Emil Arqandın Himalay dağlarının və Tibet yaylasının əmələ gəlməsi ilə bağlı nəzəriyyəsi bir əsrdən artıqdır ki, geoloqlar arasında ümumi qəbul olunmuş hesab olunur. Bu nəzəriyyəyə görə, Hindistan və Asiya kontinental plitələrinin davam edən toqquşması onların qabığının qalınlığının iki dəfə artmasına səbəb olub və bu strukturların toqquşması nəticəsində yaranmış bölgə dağlarını yalnız bu super qalın qabıq saxlayır.

Bununla belə, bu konsepsiya çoxdan tənqid olunur: 70-80 kilometr qalınlığında olan qabıq nəhəng Tibet Yaylasını dəstəkləmək üçün kifayət deyil. Bundan əlavə, geokimyəvi və seysmik məlumatlar mantiya süxurlarının səthə klassik modeldən daha yaxın olduğunu göstərir.

Tectonics jurnalında dərc olunan yeni araşdırma alternativ izahat təqdim edir. Alimlər nəticələri seysmik tomoqrafiya və geokimyəvi məlumatlar ilə müqayisə edərək, yer qabığının və mantiyanın müxtəlif parametrləri ilə 100-dən çox ədədi simulyasiya aparıblar.

Müəlliflər vurğulayırlar ki, bu model mantiya süxurlarının yeri haqqında məlumatları daha yaxşı izah edir və müşahidələrə uyğundur. O, həmçinin Tibetin quruluşu və qabığının gücü ilə bağlı uzun müddət davam edən elmi mübahisələrin açarını təqdim edir.
3D modelləşdirmə geoloji heterojenliyə imkan verəcək. Yeni konsepsiya təsdiq olunarsa, planetin ən böyük dağ silsiləsini təşkil edən proseslər, eləcə də dünyanın digər regionlarında dağların əmələ gəlməsi mexanizmləri haqqında fundamental fikirlərə yenidən baxmaq lazım gələcək.

Xəbər xətti