Okeanların temperaturu əvvəllər proqnozlaşdırılandan daha sürətlə yüksəlir və hər keçən onillikdə bu artım tempi artır.
Ucnoqta.az-ın məlumatına görə, Earth.com xəbər verir ki, bu barədə elm adamları Environmental Research Letters jurnalında dərc olunan tədqiqatlarında bildiriblər.
Tədqiqatçılar 1980-ci illərin əvvəllərindən Yer ətrafında dövr edən peyk alətlərinin məlumatlarını təhlil ediblər. Mütəxəssislər ERS-1, ERS-2, Envisat və Copernicus Sentinel-3 kimi missiyaların sensorları, həmçinin iki mikrodalğalı alət də daxil olmaqla 20 peyk infraqırmızı radiometrdən istifadə edərək ölçmə aparıblar.
Alimlər müəyyən ediblər ki, 1985-1989-cu illər arasında qlobal okeanın orta temperaturu hər on ildə təxminən 0,06 C° artıb. 2019-2023-cü illər arasında bu rəqəm təxminən 0,27 C°-yə yüksəlib. Tədqiqatçılar deyirlər ki, planetimizi əhatə edən nazik su qabığı bu gün bir nəsil əvvəlkinə nisbətən dörd dəfədən çox daha sürətlə istiləşir.
Okean temperaturlarında sürətli artışa nə təsir edir
Tədqiqatçılar bəzən Yer səthini bir-iki il ərzində soyudan vulkan püskürmələrini tədqiq ediblər. Onlar həmçinin El Niño və La Niña variasiyalarının Sakit Okean səthinin temperaturlarına təsirinin xəritəsini tərtib ediblər. Alimlər belə qənaətə gəliblər ki, bu amillərin heç biri son sürətlənməni bir yana qoyaq, temperaturun yüksəlməsi istiqamətində uzunmüddətli tendensiyanı izah edə bilməz.
Əsas sürücü atmosferdə istiliyi saxlayan istixana qazlarının yığılması nəticəsində yaranan uzunmüddətli enerji balanssızlığıdır.
ESA-CCI SST layihə alimi Ouen Emburi izah etdi: "Bizim tədqiqatımız açıq şəkildə artan planet enerjisinin saxlanmasını dəniz səthinin uzunmüddətli istiləşməsinin dominant sürücüsü kimi müəyyən edir, eyni zamanda El Nino, vulkanik fəaliyyət və günəş dəyişiklikləri tərəfindən idarə olunan qısamüddətli dəyişikliklər dəyişkənlik əlavə edir, lakin ümumi sürətlənmə tendensiyasını dəyişmir".
Alimlər həmçinin bildiriblər ki, 1980-ci illərin sonundan bəri istiləşmənin 4 dəfə artması bəşəriyyətin iqlim sisteminə təsirinin ayıqlayıcı göstəricisi kimi xidmət edir.
Okean temperaturunun artmasının nəticələri
Tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, daha isti su səthləri fırtınaların daha tez güclənməsinə və daha yüksək küləyin sürətinə çatmasına səbəb olur. Temperatur həddini aşdıqca mərcan rifləri ağarır, balıq ehtiyatları hərəkət edir və torpaqdakı hava şəraiti dəyişir.
Buzlaqların əriməsi səbəbindən dəniz səviyyəsi də yüksəlir. Bu dolayı təsirlər sahil infrastrukturundan tutmuş qlobal ərzaq təhlükəsizliyinə qədər hər şeyə təsir edir.
Gələcək okean temperatur proqnozu
"Bu problemləri həll etmək üçün dəqiq iqlim proqnozlarına ehtiyac var: okeanın istiliyinin artması ekstremal hava hadisələrini artırır, ekosistemləri pozur və dəniz səviyyəsinin qalxmasını sürətləndirir, buna görə də davamlı monitorinq və modellərin təkmilləşdirilməsinə ehtiyac var"- dedi Emburi.
Tədqiqatçıların fikrincə, növbəti 40 ildə okeanların temperaturu artımında daha bir sürətlənmə və ya yavaşlama müşahidə olunacaqmı, əsasən qlobal istixana qazı emissiyalarının nə qədər tez və qəti şəkildə məhdudlaşdırılmasından asılı olacaq.