Vitaminlər orqanizm tərəfindən istehsal oluna bilmədiyindən və qida ilə xaricdən alınması lazımdır.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, prof. dr. Halis Köylü vitaminlərin çoxluğunun əskiklik qədər xəstəliklərə səbəb olduğunu deyir.
Çox yüksək dozada yağda həll olunan vitaminlərin (A, D, E və K vitaminləri) mütləq zəhərli olduğunu vurğulayan professor həddindən artıq A vitamini iştahsızlığa, baş ağrısına, qaraciyər və dalağın böyüməsinə, sümük ağrılarına, D vitamininin çox olması yumşaq toxumalarda geniş yayılmış kalsifikasiyaya və böyrək çatışmazlığına səbəb olduğunu, E vitamininin çox olması K vitamini mübadiləsinin pozulmasına və qanın laxtalanma prosesində pozulmalara səbəb ola biləcəyini qeyd edir.
Bir çox mütəxəssisin multivitaminləri gündəlik ehtiyacı aşmayan miqdarda tövsiyə etdiyini deyən Köylü, vitamin əlavələri tövsiyə olunan miqdarda qəbul edilmək şərti ilə qidalanma pozğunluğu, malabsorbsiya problemi olan və yaşlı insanlar üçün çox faydalı olduğunu vurğulayıb. Ümumi rəyə görə vitaminlərin təzə tərəvəz və meyvə şəklində istehlak edilməsi daha məqsədəuyğundur. Mütəxəssis vitaminlərin nə vaxt, necə və hansı formada qəbul edilməsi ilə bağlı mühüm açıqlamalar verib.
Vitaminlərin düzgün istifadə edilməməsi metabolik çatışmazlıqlara səbəb olur.
Vitaminlərin normal bədən funksiyaları üçün zəruri olan sadə quruluşlu birləşmələr olduğunu və orqanizm tərəfindən istehsal oluna bilmədiyi üçün qida ilə birlikdə qəbul edilməsi lazım olduğunu vurğulayan Prof.Dr.Köylü, "Onlar təbii olaraq qidalarda olur. Bu gün bəzi vitaminlər sintetik şəkildə istehsal olunur.
Onlar orqanizmin normal metabolizması üçün az miqdarda lazım olan, lakin orqanizmin hüceyrələrində istehsal oluna bilməyən üzvi birləşmələrdir. Vitamin tələbləri bədən ölçüsünə, böyümə sürətinə, məşq səviyyəsinə, xəstəlik və qızdırma, hamiləlik və laktasiya dövrünə görə dəyişir (süd verən qadınların D vitamininə xüsusi ehtiyacı var).
Pəhrizdə vitaminlərin olmaması və ya onların patoloji cəhətdən düzgün istifadə edə bilməməsi maddələr mübadiləsinin pozulmasına gətirib çıxarır”. dedi.
Vitaminlərin müqaviməti artıran və tənzimləyən üzvi molekullar olduğunu və həzm oluna bilməyəcəyini, hüceyrənin quruluşunda iştirak etmədiyini və enerji vermədiyini də izah edən Halis Köylü qeyd edir ki, bəzi vitaminlər fermentlərin strukturunda koenzim (fermentlərin effektivliyini artıran və onların işləməsinə kömək edən üzvi molekullar) funksiyasını yerinə yetirir.
Bu vitaminlərin çatışmazlığı biokimyəvi reaksiyaları dayandırır. Vitaminlər oksigen, günəş işığı, istilik və metallarla (məsələn, mis və dəmir) təmasda məhv ola bilər.