2021-ci ildə Aİ-də yarım milyondan çox insan çirkli hava səbəbindən həyatını itirib.
Ucnoqta.az “The Guardian”a istinadən xəbər verir ki, çirklənməni həkimlərin tövsiyə etdiyi hədlərə qədər azaltmaqla ölümlərin təxminən yarısının qarşısını almaq olar.
Avropa Ətraf Mühit Agentliyinin (EEA) tədqiqatçıları 253,000 erkən ölümü Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının maksimal həddi olan 5 µg/m3 olan PM2.5 kimi tanınan incə hissəciklərin konsentrasiyası ilə əlaqələndiriblər. Digər 52 000 ölüm azot dioksid həddindən artıq olması, 22 000 ölüm isə həddindən artıq ozon səviyyələrinə qısa müddətli məruz qalma səbəbindən baş verib.
"AİA-nın bu gün açıqladığı rəqəmlər bizə xatırladır ki, havanın çirklənməsi Aİ-də bir nömrəli ekoloji sağlamlıq problemi olaraq qalır" - Aİ-nin Ətraf Mühit üzrə Komissarı Virginijus Sinkevičius deyib.
Həkimlər deyirlər ki, hava çirkliliyi dünyanın ən böyük kütləvi qətllərindən biridir, lakin ölkələr öz iqtisadiyyatlarını təmizləsə, ölənlərin sayı sürətlə azalacaq. Aİ-də PM2.5-dən ölümlər 2005-2021-ci illər arasında 41% azalıb və Aİ onilliyin sonuna qədər 55%-ə çatmağı hədəfləyir.
2021-ci ildə havanın keyfiyyəti ilə bağlı təlimatları sərtləşdirən ÜST xəbərdarlıq edir ki, havanın çirklənməsinin heç bir səviyyəsi təhlükəsiz sayıla bilməz, lakin bəzi çirkləndiricilər üçün yuxarı hədlər müəyyən edib.
EEA ilk dəfə olaraq havanın çirklənməsi nəticəsində yaranan xəstəliklərin tam yükünü hesablayıb. Tədqiqatçılar ölənlərin ümumi sayını təhlil etməklə yanaşı, əhalinin pis havanın yaratdığı xəstəliklərlə daha neçə il yaşadıqlarını hesablayıblar.
Ağciyər xərçəngi və ürək xəstəliyi kimi bəzi sağlamlıq problemləri üçün əlavə addım az fərq edib. Lakin astma kimi digər xəstəliklər ölüm statistikasında qeyd olunmayan yüksək çətinliklər göstərir.
"İnsanlar uzun müddət pis şəraitdə yaşaya bilərlər. Yalnız ölüm hallarını nəzərə alaraq, biz havanın çirklənməsinin təsirini lazımi səviyyədə qiymətləndirməmişik", - Qonzales Ortiz deyib.
Qalıq yanacaqların, avtomobillərin və kənd təsərrüfatının yandırılması nəticəsində insanlar daha sonra nəfəs aldıqları külli miqdarda zəhərli qaz və zərərli hissəciklər əmələ gətirir. PM2.5 kimi tanınan bu hissəciklərin ən kiçiyi qan dövranına daxil ola bilir, burada bütün bədəni gəzir və beyindən reproduktiv orqanlara qədər orqanlara zərər verir.