Demək olar ki, hər evdar qadının mətbəxində rahat, çox yönlü və əvəzolunmaz bir məişət əşyası olan bir rulon folqa var. Biz orada ət, kartof və balıq bişiririk və yanmasının qarşısını almaq üçün soba qablarını örtürük. Bu, heç bir zərər verə bilməyən sadəcə bir metal parçası kimi görünür. Amma o qədər də zərərsiz deyil.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, alimlər getdikcə alüminium folqada bişirməyin sağlamlığınız üçün təhlükəli ola biləcəyini iddia edirlər.
Niyə alüminiumla ehtiyatlı olmalısınız
Alüminium folqa nazik bir metal təbəqəsidir, 92–99% alüminiumdan ibarətdir. Alüminiumun özü zəhərli deyil və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı onu təhlükəli kanserogen kimi təsnif etmir. Lakin bir problem var: bu element tədricən bədəndə toplana bilər. Və problemlər də məhz bu zaman başlayır.
Hətta mikroskopik dozada alüminium da zamanla qan-beyin baryerinə - beynin təbii müdafiəsinə - nüfuz edə və toxumalarda, sümüklərdə və daxili orqanlarda yerləşə bilər. Alimlər xərçəng xəstələrində, eləcə də Alzheymer xəstəliyi olan xəstələrdə alüminium izləri aşkar ediblər: onların saçlarında və limfa düyünlərində metalın səviyyəsi xeyli yüksəkdir. Alüminiumun sinir sisteminə, insan maddələr mübadiləsinə təsir etdiyinə və hətta hüceyrə böyüməsini poza biləcəyinə dair dəlillər var.
Folqa qızdırıldıqda niyə xüsusilə təhlükəlidir?
Yeməyi folqada, xüsusən də turşulu qidalarda (məsələn, limonlu balıq və ya pomidorlu tərəvəzlər) bişirdiyimiz zaman alüminium qida ilə aktiv şəkildə reaksiya verməyə başlayır. Temperatur nə qədər yüksəkdirsə, reaksiya bir o qədər intensiv olur. Tədqiqatlar göstərir ki, belə bir qabda ÜST tərəfindən icazə verilən gündəlik alüminium limitinin altı qatına qədər ola bilər. Və folqada nə qədər tez-tez yemək bişiririksə, metal bədənimizdə bir o qədər çox toplanır. Alüminium qab-qacaq bədənə zəhərli yükün başqa bir mənbəyidir.
Daha əvvəllər alüminium qazanlar və fincanlar hər mətbəxdə geniş yayılmışdı. Belə qab-qacaq ucuz və praktik idi. Lakin sonradan məlum oldu ki, alüminium qızdırıldıqda, xüsusən də borş, kompot və sous kimi turşulu qidalar hazırlanarkən qidaya hopur. Bu gün bu cür məhsullar ümumiyyətlə atılır. Bundan əlavə, müasir mətbəx qabları oksidləşmənin qarşısını alan xüsusi bir örtüklə qorunur, adi folqa isə qorunmur.
Özünüzü necə qorumalısınız
Folqanı tamamilə aradan qaldırmaq çətin ola bilər. Lakin zərəri azaltmaq mümkündür.
Çörək bişirmək üçün perqament kağızından istifadə edin - o, qida ilə reaksiyaya girmir və zərərli maddələr buraxmır.
Əgər mütləq folqa istifadə etməlisinizsə, qidanı əvvəlcə perqamentə, sonra folqaya bükün - ikiqat qoruma metalla təması əhəmiyyətli dərəcədə azaldacaq.
Yeməkləri, xüsusən də isti və ya turşulu qidaları folqada saxlamayın. Metal hətta otaq temperaturunda belə qidaya "sızır".
Xüsusilə emal olunmuş və hazır qidaları saxlamaq üçün alüminium qablardan və qablaşdırmalardan çəkinin.
Alüminium folqa həqiqətən rahatdır, lakin bu rahatlıq çox vaxt sağlamlığınıza baha başa gəlir.