Geoloqlar Cənubi Sakit Okeanın "qaynar nöqtələrini" Yerin ən böyük yaylası ilə birləşdirən nəhəng vulkan püskürməsinin sirrini açıblar.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, Merilend Universiteti və Havay Universitetinin geoloqları nəhayət ki, Yer kürəsinin tarixində 120 milyon il əvvəl baş vermiş ən böyük vulkan püskürmələrindən birini Sakit Okeanın dərinliklərindəki mənbəyə qədər izləyiblər. Təbiətdə nəşr olunan bir məqalə göstərir ki, eyni sualtı qaynar nöqtə həm Cənubi Sakit okeanda sualtı vulkanlar silsiləsi, həm də Yerdəki ən böyük vulkanik platforma olan kütləvi Ontonq Yava yaylasını yaratmışdır.
Merilend Universitetinin Geologiya Departamentinin elmi işçisi, aparıcı müəllif Val Finlayson deyir: "Biz ilk dəfə olaraq daha gənc cənub və daha qədim Sakit okean vulkanik sistemlərini aydın şəkildə əlaqələndirə bildik. Bu kəşf bizə Sakit Okean hövzəsinin milyonlarla il ərzində necə təkamül keçirərək bu gün gördüyümüzə çevrildiyi barədə daha dolğun təsəvvür yaradır".
Cənubi Sakit Okeandakı Louisville "qaynar nöqtəsi" Yerin dərinliyindən qaynar və kimyəvi cəhətdən fərqli materialın səthə qalxaraq vulkanlar yaratdığı bir ərazidir. Ontonq Yava Yaylası Solomon adalarının şimalında yerləşir və təxminən 120 milyon il yaşı var. Əvvəlki nəzəriyyələr bu iki böyük geoloji obyekt arasındakı əlaqəni izah etməyə çalışdılar, lakin Luisvill ləkəsinin bir hissəsi sualtı (tektonik plitələr altında çəkildi) səbəbindən qəti cavab verə bilmədilər.
"Biz sübut tapmaq üçün başqa, uzun ömürlü qaynar nöqtədən dərin basdırılmış vulkanlara baxmalı olduq" – Finlayson deyib.
Samoa sahillərindəki bir neçə dəniz dağının bölgə üçün gözləniləndən çox köhnə olduğu ortaya çıxdı. Tədqiqatçılar ərazidən götürülmüş qədim süxurların yaşını və kimyəvi tərkibini təhlil edərək, dağların daha köhnə Louisville vulkanik cığırının bir hissəsi olduğu qənaətinə gəliblər. Bu vulkanik izlər yer qabığı qaynar nöqtələr üzərində hərəkət etdikcə tektonik plitələr əmələ gətirir.
"Biz bu izləri zaman və məkanda izləyə bilərik. Qaynar nöqtədən nə qədər uzaq olsa, o qədər köhnədir. Amma bu izlərdən onların eyni mənbəyə aid olduğunu müəyyən etmək hələ də mümkündür. Bu yeni sübutla biz Sakit okean plitələrinin hərəkətinin mövcud modellərini nəzərdən keçirə bildik və dəniz dibinin milyonlarla il ərzində necə hərəkət etdiyini daha yaxşı başa düşə bildik", - Finlayson vurğulayıb.