İnsanlar özlərinin və xüsusən də başqalarının çatışmazlıqlarına yumorla yanaşırlar.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, qocalıq unutqanlığı, acizlik və digər yaşa bağlı davranış xüsusiyyətləri ilə bağlı çoxlu zarafatlar var.
Demans daha ciddi bir xəstəlikdir.
Demensiyanı müalicə etmək mümkün deyil, ancaq xəstə insana anlayışla, hörmətlə yanaşmaq, həyatını asanlaşdırmaq lazımdır. Sonda qocalıqda onları nə gözlədiyini heç kim bilmir. Diqqətli olsanız, erkən mərhələdə demansın yaxınlaşmasını tanıya bilərsiniz. Problemləri tanımaq və minimuma endirmək üçün tədbirlər görmək.
Yaddaşımda nəsə olub
İlk növbədə qısamüddətli yaddaş pisləşir. Yəni insan “keçmiş günlər”i təfərrüatlı və təfərrüatlı şəkildə xatırlaya bilər və yaxınlarının adlarını, dünənki hadisələri, ev əşyalarının adlarını tamamilə unuda bilər. Əvvəlcə bu, başqalarını əyləndirə bilər. Lakin tezliklə unutqanlıq mütləq yaddaş itkisinə çevrilir.
Ən sadə sözlər yaddaşdan silinir. Nəinki fikri ifadə etmək çətindir, həm də onu formalaşdırmaq çətindir. Bu demansın başqa bir əlamətidir. İnsan iddia etməz. Həqiqətən də ona nə deyildiyini, ondan nə istəndiyini, nə etməli olduğunu anlamır. İnsan üçün başqasının nitqini başa düşmək çətindir, oxumaq da, yazmaq da çox çətindir.
Bu belə deyil
Hər hansı bir fəaliyyət, hətta əvvəllər xoşagəlməz olsa da, qıcıqlanmaya səbəb olur. Ən yaxşı halda onlara maraq sadəcə olaraq yox olur. Ancaq narahatlıq, təcrid və depressiya özünü böyük miqyasda göstərir.
Demanslı bir adamdan yenidən ünsiyyətcil olmasını tələb etməməlisiniz. O, öz iradəsinə zidd olaraq öz kiçik dünyasına çəkilir. Səbəbsiz aqressiya, şübhə, oğurluq və dələduzluq ittihamlarına təəccüblənməyin. Demansdan əziyyət çəkən insan bunu qəsdən deyil, istəmədən edir. Beyində geri dönməz dəyişikliklər belə baş verir.
Bu belə deyil
Hər hansı bir fəaliyyət, hətta əvvəllər xoşagəlməz olsa da, qıcıqlanmaya səbəb olur. Ən yaxşı halda onlara maraq sadəcə olaraq yox olur. Ancaq narahatlıq, təcrid və depressiya özünü böyük miqyasda göstərir.
Demanslı bir adamdan yenidən ünsiyyətcil olmasını tələb etməməlisiniz. O, öz iradəsinə zidd olaraq öz kiçik dünyasına çəkilir. Səbəbsiz aqressiya, şübhə, oğurluq və dələduzluq ittihamlarına təəccüblənməyin. Demansdan əziyyət çəkən insan bunu qəsdən deyil, istəmədən edir. Beyində meydana gələn geri dönməz dəyişikliklər beləcə özünü göstərir.
Mən haradayam?
Hətta tanış bir yerdə, məsələn, öz otağınızda olsa belə, insan məkan oriyentasiyasını itirə bilər. Çölə çıxanda itmək heç bir şey deyil. Vaxt itirmək də asandır. Həftənin günlərinin, günün vaxtının, ayların və illərin qarışıqlığı demans xəstəsi üçün ümumi bir vəziyyətdir.
Mən bacarmıram və istəmirəm
Demansla “dostlaşan” və onun təsiri altına düşmüş qocalar özlərini balaca uşaq kimi aparırlar. Özləri geyinə bilmirlər, yemək bişirirlər, yuyurlar, o qədər yaxşı təmizləyirlər ki, başlamasalar yaxşı olar. Evdəki sifarişi sadəcə unuda bilərsiniz. Onu elə təşkil edə bilərlər ki, xaos harmoniya kimi görünsün. Eyni zamanda, onların etdikləri hər şey normal sayılır.
Amma elə olur ki, demanslı insan öz zəifliyini mükəmməl başa düşür. Qohumlarını, yaxın adamlarını narahat etmək istəmir. Həyatdan şikayətlənmir, heç kəsi özünə və həyatına yaxın buraxmır və onu daha da pisləşdirir, bu da “ürəksiz” qohumlarını çox qıcıqlandırır. Onların etmələri lazım olan tək şey yaşlıların acizliyinin heç kimdən intiqam almaq və ya başqalarını ələ salmaq deyil, onlar üçün çətin olan demensiyanın “cazibədarlığı” olduğu ilə barışmaqdır. Ancaq bunu qəbul etmək çətin ola bilər.