Dırnaq yemə uşaqlarda tez-tez rast gəlinən uyğunlaşma pozuntusudur. Uşaqların 30% və yeniyetmələrin 45% -ində müşahidə olunan vərdiş pozğunluğudur. Emosional çatışmazlıqları olan 4 yaşdan yuxarı uşaqlarda daha çox rast gəlinir və çox vaxt uşağın özünü etibarsız hiss etdiyini göstərir.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, mütəxəssis klinik psixoloq Müjde Yahşi mövzu ilə bağlı əhəmiyyətli məlumatlar verib.
Qardaş qısqanclığı, duyğularını ifadə edə bilməmə, ailədə zülmkar və avtoritar münasibət, danlamaq və daim tənqid edilmək, kifayət qədər diqqət və sevgi görməmək, güclü narahatlıq dırnaq dişləmənin əsas səbəblərindəndir.
Bu davranışın formalaşmasında valideynlərin bir-biri ilə münasibətləri və uşağa münasibəti mühüm rol oynayır, çünki bu davranışın əsas səbəbi valideyn münaqişələri və uşağa qarşı təzyiqçi və ya qoruyucu yanaşmalardır.
Məsələn, valideynlərinin mübahisəsinə şahid olan uşaq güclü stress keçirir və özünü təhlükəsiz hiss etmir, buna görə də uşaq dırnaqlarını dişləyərək stresin öhdəsindən gəlməyə çalışa bilər.
Bundan əlavə, valideynin həddindən artıq qoruyucu və narahat münasibəti uşaqda özünə inamsızlıq hissi yarada bilər, ona görə də bir müddət sonra uşaq dırnaqlarını dişləyərək köçürülmüş narahatçılıqdan xilas olmağa çalışa bilər.
Bundan əlavə, valideynlərin övladları arasında ədalətli davranmaması səbəbindən görülən bacı-qardaş qısqanclığı da uşağı dırnaqarası davranışa sövq edə bilər.
Hər dəfə səhv edəndə tənqidlərə məruz qalan uşaq özünü lazımsız və dəyərsiz hiss edir, edəcəyi bir işdə “mən bacara bilmərəm” düşüncəsi uşaqda özünə inamsızlıq hissi yarada bilər.
Eyni şəkildə zalım bir ailənin münasibəti uşaqda güvənsizlik hissi yarada bilər, buna görə də uşaq dırnaq yemə davranışa əl ataraq özünü rahatlamağa çalışa bilər.
Əgər uşaq 4 yaşından kiçik dırnaqlarını dişləyirsə, bu davranışın səbəbi ümumiyyətlə təqlid ola bilər, çünki uşağın inkişaf dövrünə görə bu yaşda olan uşaqlar modelləşdirmə yolu ilə öyrənirlər.
Ailənin hər hansı bir üzvü dırnaq yeməmə davranışı nümayiş etdirirsə, bu, uşaqdan yan keçməyə bilər və uşaq qısa müddətdə həmin davranışı təkrarlaya bilər. Təkrarlanan davranışlara qarşı tədbir görülməzsə, bu təkrarlanan davranış zamanla vərdişə çevrilə bilər.
Əgər uşaq təqlid səbəbindən dırnaqlarını yeməyə başlayırsa, uşağın bu davranışına əhəmiyyət verilməməli və diqqəti başqa sahəyə yönəldilməlidir. Əgər bu davranışı vərdiş halına gətirən şəxs valideynlərdəndirsə, ilk növbədə bu mövzuda tədbir görülməlidir.
Yəni ətrafda dırnaq yemə davranışı göstərən bir yetkin olduğu müddətcə uşağın da bu davranışı göstərməsi ehtimalı yüksəkdir.
Davranışın səbəbi psixolojidirsə; Ailədə təzyiq, tənqidi mühit, biganəlik, sevgisizlik olub-olmaması ilə bağlı araşdırma aparılmalıdır.
Davranışların təkrarlanması halında ailənin bu prosesdə uşağa tətbiq edə biləcəyi ən təsirli üsul problemli davranışı “görməzlik” etməkdir.
Ailə uşağı danlamaqdan, hədələməkdən, cəzalandırmaqdan mütləq çəkinməlidir, çünki bu məcburedici üsullar uşağı davranışdan çəkindirməyə bilməz, əksinə, başqa davranış pozuntularına səbəb ola bilər.///cnnturk
