“Stress bədənimizin bir növ təhlükə və ya çətin vəziyyətlə qarşılaşdıqda verdiyi reaksiyadır. Bu reaksiya emosional və ya zehni ola bilər. Stressin qəbulu insandan insana dəyişir və bu stressə reaksiya da insandan insana dəyişir. Əslində stress bir çox insan üçün motivasiya mənbəyi və insanın fəaliyyətini artıran amildir. Xərçəngdə təsirli olan stres əsasən uzunmüddətli olur”.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, bu barədə danışan Tibbi Onkologiya Mütəxəssisi dos. dr. Türkan Öztürk Topçu uzunmüddətli stressin xərçəngə səbəb ola biləcəyini deyib. Topçu, xərçəngdən qorunmada nəfəs alma texnikası, idman, sağlam qidalanma və nizamlı yuxu kimi faktorların əhəmiyyətini vurğulayıb.
Stresdən qaçınılması lazım olduğuna işarə edən Topçu, streslə mübarizə üsulları haqqında məlumat verdi.
“Xroniki stres dediyimiz şey sağlamlıq problemlərinə və həyat keyfiyyətinin aşağı düşməsinə səbəb olan stresdir” - Topçu açıqlamasında deyib.
“Stresli olduğumuz zaman bədənimizdə adrenalin və kortizon hormonlarının ifrazında böyük artım olur. Bunlar bir çox fiziki dəyişikliklərə və xəstəliklərə səbəb olur. Ürək döyüntülərimiz artır. Əzələlərimiz gərginləşir. Həzm sistemimizin və mədə-bağırsaq sistemimizin fəaliyyəti dəyişir. Ən əsası isə yuxu problemlərinə səbəb olur. Stres bəzən yuxu keyfiyyətinə təsir edir, bəzən də insanın çox yatmasına və ya ağır yuxusuzluğa səbəb olur. Digər amil isə xroniki stresin immunitet sisteminin fəaliyyətinə təsir göstərməsidir. Bu, orqanizmin xəstəliklərə və infeksiyalara qarşı müdafiəsini zəiflədir”.
İmmuniteti zəif olan insanda xərçəngin yaranması çox asan olur.
Stres əlamətlərinin bəzi insanlarda daha çox fiziki ola biləcəyini deyən Topçu, “Mədə narahatlığı, baş ağrısı, əzələ gərginliyi kimi baş verir. Başqa bir insan üçün bu, daha emosional ola bilər. Kədər, əsəbilik, konsentrasiyanın olmaması kimi. Xüsusilə uzun müddət davam edən stres faktorları həyatımızda xroniki hal aldıqda davranış dəyişikliklərinə səbəb olur. Bunlara həddindən artıq yemək və nəticədə piylənmə daxil ola bilər. Yaxud alkoqol və ya maddə asılılığı pis vərdişlərə səbəb olduğu üçün xərçəngə səbəb ola bilər.
Stresin xərçəngə necə səbəb olduğunu dilə gətirən Topçu, “Xroniki stress immunitet sisteminin işinə mənfi təsir edir. İmmunitet sistemi xərçəng hüceyrələrini tanıya və məhv edə bilməz. Buna görə də xərçəng hüceyrələri nəzarətsiz şəkildə çoxalmağa başlayır. Başqa sözlə, artan stres bədənimizdə iltihabı və iltihablı vəziyyəti artırır. Xroniki iltihab hüceyrələrin zədələnməsinə səbəb olur və xərçəngin inkişafına səbəb olur. “Digər bir faktor da stress nəticəsində hüceyrələrimizdə meydana gələn DNT zədəsidir və genetik mutasiyalar da xərçəngə səbəb ola bilər.
Streslə mübarizə aparmaq üçün nəfəs alma texnikası, məşq etmək, problem həll etmə bacarıqlarını artırmaq, sağlam yemək, yeni hobbilər etmək və ya müntəzəm yuxu və istirahət planı hazırlamaq kimi bir çox strategiya var. Bunlardan ən mühümü sosial dəstəkdir. Ailə üzvləri, dostlar və ya dəstək qrupları kimi sosial şəbəkələr stresin öhdəsindən gəlmək üçün ən faydalı strategiyalardan biridir. Emosional dəstək almaq və öz hisslərini və emosiyalarını bölüşmək stressi azalda bilər.