Duz sadəcə bir ədviyyat deyil; bədənimiz üçün vacib elementdir. Bununla belə, ona münasibət olduqca mübahisəlidir. Bəziləri duzu sağlamlıq riskləri ilə güclü şəkildə əlaqələndirib, qidalarında onu məhdudlaşdırmağa çalışsalar da, bəziləri, o cümlədən bir çox həkimlər onu öz pəhrizlərinə aktiv şəkildə əlavə edirlər.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, həkim Yekaterina Dmitrenko nə üçün duzun bəzi növlərinin sağlam, digərlərinin isə zərərli hesab edildiyi və onları bir-birindən ayırmağın vacibliyindən danışıb.
Bu mövzuda elmi araşdırmalar çox vaxt bir-biri ilə ziddiyyət təşkil edir. Bəziləri duzun ürək-damar problemlərinə səbəb olduğunu iddia edir, digər tədqiqatlar isə az duzlu pəhrizlərin daha da təhlükəli ola biləcəyini göstərir.
"Duzun həddindən artıq məhdudlaşdırılmasının ürək-damar riskini artıra biləcəyinə dair bir inanc var. Məsələn, 2010-cu ildə dərc edilən bir araşdırmada, az miqdarda natrium qəbulunun ürək-damar ölümlərinin artması ilə əlaqəli olduğu müəyyən edildi. Bu, duzun orqanizmdə mühüm rol oynadığını və pəhrizdən tamamilə xaric edilməməli olduğunu təsdiqləyir", - həkim izah etdi.
Yadda saxlamaq lazımdır ki, duz çatışmazlığı da müxtəlif mənfi nəticələrə səbəb ola bilər.
Hiponatremi və ya qanda aşağı natrium səviyyəsi ürək xəstəliyi riskini artıra və ciddi pozulmalara səbəb ola bilər. Duz təkcə bədəndə maye balansını saxlamağa deyil, həm də sinir sisteminin normal fəaliyyətinə kömək edir. Bundan əlavə, natrium çatışmazlığı yaşlılarda insulin müqavimətini və koqnitiv pozğunluğu pisləşdirə bilər.
Duza gəldikdə, insanların çoxu ilk növbədə natrium xloriddən ibarət olan adi süfrə duzunu düşünür. Bununla belə, əlavə minerallar və faydalı elementlər ehtiva edən Himalay, Kelt və dəniz duzu da daxil olmaqla bir çox fərqli duz var. Bu təbii duzlar ümumiyyətlə daha az işlənir və daha faydalı xüsusiyyətləri saxlayır, təmizlənmiş duz isə yüksək temperatur və kimyəvi əlavələr səbəbindən onları itirir.
Təmizlənmiş duz iz elementlərindən təmizlənir və istilik müalicəsinə məruz qalır, bu da onu daha az faydalı edir. Bundan əlavə, tərkibində duzu zəhərli edən və mayenin tutulmasını təşviq edən əlavələr ola bilər. Bunun əksinə olaraq, Himalay və ya Kelt kimi təbii duzlar öz faydalı minerallarını saxlayır və normal bədən funksiyasını dəstəkləyir.
Duz istehlakının vacib aspektlərindən biri natrium və kalium arasındakı tarazlıqdır. Qanımızın 70%-i duzlu sudur və bu tarazlığın qorunması normal hüceyrə funksiyası üçün vacibdir. Adekvat kalium qəbulu olmadan həddindən artıq natrium istehlakı sağlamlığa mənfi təsir göstərərək ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır.
Duzdan tamamilə imtina etmək ən yaxşı yanaşma deyil. Natrium çatışmazlığı mənfi nəticələrə səbəb ola bilər, yüksək keyfiyyətli, minerallarla zəngin duz istehlakı isə faydalı ola bilər. Düzgün duz növünü seçmək və onun miqdarına nəzarət etmək, natrium və kalium arasında balans saxlamaq vacibdir. Tədqiqatlar göstərir ki, təbii duzun orta səviyyədə istehlakı yalnız təhlükəsiz deyil, həm də sağlamlıq üçün faydalı ola bilər.