Ucnoqta.az
www.ucnoqta.az

Afrika qitəsi parçalansa nə olardı?

08:13 - 19 Sentyabr 2025 tarixində dərc olunub.

Şərqi Afrika yarığı və onun altındakı lövhələr milyonlarla ildir aktivdir.
Afrika qitəsi plitələrin tektonikası səbəbindən yavaş-yavaş parçalanır.
Fakt budur ki, Afrikanı dəstəkləyən bütün plitələr hərəkət edir və səthdə əhəmiyyətli geoloji dəyişikliklərə səbəb olur.

Ucnoqta.az xəbər verir ki, bu barədə Bgr yazır. Qitənin altındakı üç boşqab bir-birindən uzaqlaşır və yuxarıdakı quruları bölür və nəticədə yeni okeanın yaranmasına səbəb ola bilər.

Bu bölgə Şərqi Afrika Rift Sistemi adlanır və tədqiqatçılar hesab edirlər ki, gələcəkdə Afrikanın şərq hissəsi qitənin qalan hissəsindən tamamilə ayrıla bilər.
Tədqiqatçılar Afrikanın milyonlarla ildir ki, ikiyə bölündüyünü və bunun davamlı bir proses olduğuna dair sübutlar tapsalar da, indi bu ayrılığın nəticələrinin artıq səthdə əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb olması onları təşvişə salıb. Məsələn, 2005-ci ildə Efiopiyada 35 mil uzunluğunda nəhəng yarıq açıldı, torpaq parçalandı, yollar və kənd təsərrüfatı sahələri məhv edildi. Bu çat cəmi 10 gün ərzində yayıldı, bu, geoloji standartlara görə olduqca sürətlidir, burada belə hadisələr adətən onilliklər və hətta əsrlər çəkir.
Şərqi Afrika Rifti və onun altındakı lövhələr milyonlarla ildir aktiv olaraq qalır.

Onların hərəkəti əsrlər boyu quru kütləsinin formalaşmasına cavabdehdir. Böyük Rift Vadisi, Kilimancaro dağı, Viktoriya gölü və Qırmızı dəniz kimi geoloji bölgələr keçmişdə bu plitələrin hərəkəti nəticəsində əmələ gəlmişdir - indi olduğu kimi.

Bununla belə, müasir alimlər bu hadisənin daha 5-10 milyon il davam edəcəyinə inanırlar, ona görə də Şərqi Afrikanın yaxın illərdə əsas qitədən ayrılma ehtimalı azdır. Ancaq üçlü lövhələr kifayət qədər ayrıldıqda, Qırmızı dəniz və Ədən körfəzi rift vadisini su basacaq və bölgədə yeni bir okean yaradacaq.
Bu okean qitənin Keniya, Tanzaniya və Mozambik kimi hissələrini ayıraraq, hazırda Madaqaskarda baş verənlərə bənzər daha kiçik adalar və ya ayrı-ayrı quru kütlələri yaradacaq.
Plitələrin fəaliyyəti həmçinin zəlzələlər, vulkan püskürmələri və daşqınlar kimi digər geoloji hadisələrə də səbəb olur. Alimlər Afrika qitəsinin ayrılmasının bu kataklizmlərdən biri ilə müşayiət oluna biləcəyini irəli sürüblər.

Müəllif: Ucnoqta.az redaksiyası