Ucnoqta.az
www.ucnoqta.az

Şəkər diabetdən qoruya bilər

06:05 - 5 Avqust 2025 tarixində dərc olunub.

Çox vaxt bir xəstəliyin öyrənilməsi digərinin müalicəsinin tapılmasına səbəb olmur. Xərçəng hüceyrələrinin şəkər molekulu ilə immunitet sistemindən gizləndiyini aşkar etdikdən sonra elm adamları məntiqi olaraq eyni yanaşmanın bədənin faydalı hüceyrələrini otoimmün hücumlardan qoruya biləcəyini fərz etdilər.
Tip 1 diabet, immunitet sisteminin insulin istehsal edən mədəaltı vəzinin beta hüceyrələrinə səhvən hücum etdiyi xroniki bir otoimmün xəstəlikdir. Xəstəlik genetik və digər amillərdən qaynaqlanır və sağalmaz hesab olunur.

Ucnoqta.az xəbər verir ki, bir neçə il əvvəl immunoloq Virciniya Şapironun komandası göstərdi ki, bədxassəli hüceyrələr ST8Sia6 adlı ferment istehsal edir ki, bu ferment onların səthini sialilyasiya edir və ya onları sial turşusu (monosaxarid) ilə örtür, bu da onlara özlərini “özlərinə məxsus” kimi gizlətməyə və immunitet sisteminin hücumundan qaçmağa kömək edir.

İdeya ilk dəfə süni şəkildə induksiya edilmiş diabet modelində sınaqdan keçirilib. “Journal of Clinical Investigation” jurnalında dərc edilən yeni araşdırma, xəstələrdə baş verən prosesə mümkün qədər yaxın olan təbii olaraq meydana gələn 1-ci tip diabetli siçanların preklinik modellərinə baxıb.

Tədqiqatçılar modellərdəki beta hüceyrələrini dəyişdirərək ST8Sia6 istehsal etdilər. Məlum olub ki, belə hüceyrələr diabetin inkişafının qarşısını almaqda 90% daha təsirli olur. Bu xəstəlikdə adətən immun sistemi tərəfindən məhv edilən beta hüceyrələri toxunulmaz olaraq qaldı.

İmmunitet sisteminin işi B- və T-hüceyrələrinin fəaliyyəti və digər patoloji proseslərə qarşı otoimmün reaksiya əlamətləri ilə təsdiqləndi.
Hal-hazırda, 1-ci tip diabetin müalicəsi yoxdur və müalicə immun supressiyaya malik mədəaltı vəzi adacıq hüceyrələrinin transplantasiyasını və ya ömür boyu insulini əhatə edir. İndi diabet xəstələri üçün bir ümid işığı var.
 

Müəllif: Ucnoqta.az redaksiyası