Arktika ekspedisiyaları ekoloqları narahat edir. Məsələn, “Arctic Floating University-2025”in iştirakçıları cəmi 20 il əvvəl buzla örtülmüş terrasda qədim balinaların sümüklərini tapıblar. Hadisə buzlaqların sürətlə əridiyini açıq şəkildə göstərir.
Ucnoqta.az xəbər verir ki, Coğrafiya elmləri namizədi Anton Terekovun fikrincə, əsas səbəb antropogen qlobal istiləşmədir: sənaye, nəqliyyat və kənd təsərrüfatından atılan istixana qazları havanın temperaturunu artırır, buzların əriməsini sürətləndirir. Təbii amillərin də təsiri var: 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəlləri Kiçik Buz dövründən sonra tədricən istiləşmə dövrü idi.
Bu tendensiya albedo effektinə görə Arktikada xüsusilə nəzərə çarpır: buz günəş işığını əks etdirir, su və açıq torpaq isə onu udur. 2000-ci ildən 2023-cü ilə qədər Arktika zonasında buzun miqdarı 3-9% azalıb, halbuki bu bölgədə istiləşmə sürəti qlobal orta göstəricidən təxminən dörd dəfə yüksəkdir.
Buzların əriməsi ekosistemi dəyişir: morjlar, narvallar və qütb ayıları əziyyət çəkir, ovçuluq və qida ehtiyatları azalır, viruslar daha aktiv şəkildə yayılır. Heyvanlar uyğunlaşır: narvallar miqrasiyanı azaldır, ayılar cənuba doğru hərəkət edir. Buzlaqlar dünya okeanının səviyyəsinə də təsir edir: onların əriməsi suyun səviyyəsini Antarktida və
Qrenlandiyanın buz təbəqələrindən daha tez qaldıraraq, sahilyanı şəhərlər üçün təhlükə yaradır.
Emissiyaların azaldılması və istehsalın yaşıllaşdırılması ilə prosesi yavaşlatmaq olar. Qaz, nüvə və bərpa olunan mənbələrə keçid, resursların rasional istehlakı, bioyanacaq və tullantıların təkrar emalı iqlimə insanın təsirini azaltmağa kömək edəcək. Bununla belə, Arktikada dəyişikliklər qaçılmazdır və yaxın onilliklərdə ekosistemlərin və insanların uyğunlaşması əsas vəzifə olacaqdır.