Nobel mükafatının tarixi

12:45 - 14 Oktyabr 2019 - Xəbər

Ədəbiyyat, kimya, fizika və iqtisadiyyat kimi bir çox sahədə verilən Nobel mükafatları oktyabr ayının gəlməsi ilə yenidən gündəmə gəldi. 

Nobel mükafatı nədir?
Nobel mükafatı 27 noyabr 1895-ci il tarixli və 30 dekabr 1896-cı ildə Stokholmda açıqlanan vəsiyyətnaməsi ilə Alfred Nobelin təsis etdiyi dərnəyin nüfuzlu mükafatdır. İlk Nobel Mükafatları

1901-ci ildən verilməyə başlandı.

Nobel mükafatının tarixi

Nobel mükafatı fizika, kimya, ədəbiyyat, sülh, fiziologiya və ya tibb sahəsindəki yüksək nailiyyətlərinə görə  İsveç Kraliyyət Elmlər Akademiyası, İsveç Akademiyası, Karolinska İnstitutu və Norveç Nobel Komitəsinin ayrı-ayrı şəxslərə və ya təşkilatlara verilir. 1895-ci ildə Alfred Nobelin vəsiyyətinə uyğun olaraq yaradılan mükafatı 1896-cı ildən bəri Nobel Fondu idarə edir.  İqtisadiyyat sahəsində verilən mükafatlar isə 1968-ci ildə Sveriges Riksbank və Mərkəzi Bankın İsveç iqtisadiyyatına verdiyi töhfəyə görə verilməyə başladı.

Nobel mükafatını kim rədd etdi?

Nobel mükafatı alan dörd nəfəri isə hökumətləri Nobel mükafatı almağa icazə vermədi.  Almaniyanın Adolf Hitler hökuməti Richard Kuhn (kimya, 1938), Adolf Butenandt (kimya, 1939) və Gerhard Domagk (Fiziologiya və ya tibb, 1939) mükafat almağa icazə vermədi.  Sovet İttifaqının təzyiqi ilə Boris Pasternak (ədəbiyyat, 1958) mükafatı rədd etdi. Bundan əlavə, Nobel mükafatına layiq görülən Jean-Paul Sartre (Ədəbiyyat, 1964) və Le Duc Tho (Sülh, 1973) mükafatı almaqdan imtina etdilər.  Sartre həyatı boyu bütün rəsmi mükafatları rədd edib.  Le Duc Tho, digər tərəfdən, Vyetnamdakı mövcud vəziyyətə görə mükafatı almaqdan imtina etdi..   

Nobel mükafatı hansı sahələrdə verilir?

Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı
İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı
Fiziologiya və ya tibb sahəsində Nobel mükafatı
Fizika üzrə Nobel mükafatı
Kimya üzrə Nobel mükafatı
Nobel Sülh Mükafatı
Nobel mükafatı 2-ci dünya müharibəsi illərində verilməmişdir.

Xəbər xətti